Kiedy zaczęłam interesować się cukrzycą, sądziłam, że problem leży w zbyt wysokim stężeniu cukru we krwi. I owszem, leży. Ale nie tylko tam.

Hiperglikemia, czyli za dużo glukozy, jest groźna. Powoduje powikłania, uszkadza wzrok, serce, nerki. Właśnie dlatego trzeba cukrzycę leczyć. Ale niebezpieczna jest także hipoglikemia – gdy cukru jest za mało. Dziwne, prawda? Żeby było jeszcze dziwniej, do tego stanu często doprowadza chorego samo leczenie. O hipoglikemii – inaczej niedocukrzeniu – mówimy wtedy, kiedy stężenie glukozy spada poniżej 3,9 mmol/l, czyli 70 mg/dl.

Trzeba działać szybko. Bo czasami do zagrożenia życia może dojść w ciągu kilku minut!

Problem dotyka osób leczonych insuliną lub niektórymi innymi lekami, zarówno przy cukrzycy 1, jak i typu 2. W poprzednich „Sekretach cukrzycy” pisałam o tym, jakie skomplikowane jest ustalanie dawek insuliny. Kiedy się z tą dawką nie trafi, poziom cukru może się obniżyć. Np. wtedy, kiedy za mało zjedliśmy. Cukru mało, insuliny podajemy za dużo, więc cukru robi się jeszcze mniej. Inna przyczyna „nietrafienia” to duży wysiłek fizyczny. Znów cukier spada, a insulina go jeszcze obniża. Albo wypicie alkoholu. Odchudzanie się, infekcja. Przyczyn może być dużo.

Skąd wiadomo, że stężenie glukozy jest za niskie? Zwykle chory to odczuwa. Objawy to osłabienie, bladość, niepokój, pocenie się. Jeśli stan ten trwa dalej, pojawiają się trudności w kojarzeniu, myśleniu, mowie, zaburzenia orientacji, nieskładne ruchy. Jeśli chory nie otrzymuje pomocy, traci przytomność, zapada w śpiączkę, a nawet umiera.

Co robić, aby tak się nie stało? Przy pierwszych objawach, jeśli chory je rozpozna, powinien szybko zjeść coś słodkiego. Najlepiej po prostu kilka łyżeczek lub kostek cukru z cukiernicy. Nie czekoladkę, nie ciastko z kremem, bo zawarty w nich tłuszcz opóźnia przyswajanie cukru, a w takich sytuacjach trzeba działać szybko. Bo czasami do zagrożenia życia może dojść w ciągu kilku minut!

W ciężkich przypadkach – chory się nie zorientował, stężenie glukozy szybko się obniżyło do bardzo niskich wartości – nie wystarcza zjedzenie cukru, potrzebny jest zastrzyk glukagonu. To hormon podnoszący stężenie glukozy. Zestaw do wstrzyknięcia chory powinien mieć przy sobie. Nie w każdej sytuacji powinno się go podawać (np. nie po alkoholu, nie po określonych lekach), ale to wyższa szkoła jazdy, a nasze „Sekrety cukrzycy” to tylko abecadło. Kiedy nie wiemy, co robić, wzywajmy pogotowie.

Jak nie przeoczyć hipoglikemii? Nie zawsze w porę uchwycimy objawy, a potem samopoczucie gwałtownie się pogarsza. Obawa przed tym stanem to poważna przeszkoda w skutecznym kontrolowaniu cukrzycy. Pacjenci czy też ich rodzice (gdy chorują dzieci), w obawie, że cukier za bardzo spadnie, podają zbyt niskie dawki insuliny.

Tak naprawdę, żeby dobrze leczyć cukrzycę, powinno się mierzyć glikemię (czyli stężenie glukozy) bez przerwy. W tym właśnie kierunku – ciągłych lub bardzo częstych, a jednocześnie mało inwazyjnych pomiarów – zmieniają się technologie medyczne, związane z cukrzycą. Oby jak najszybciej i jak najtaniej dla chorych. Są też leki, które nie powodują niedocukrzeń.

Jeszcze jedna sprawa: po co ta wiedza, jeśli nie mamy cukrzycy, a w domu też wszyscy zdrowi:) ? Bo możemy spotkać kogoś, kto się nietypowo zachowuje. Nie zakładajmy od razu, że jest pijany, jak to podobno zdarzyło się straży miejskiej czy policji w jakiejś miejscowości. Spróbujmy sprawdzić, czy ma bransoletkę z informacją o chorobie? Może to dla nas okazja do dobrego uczynku. Nawet bardzo dobrego.

Poprzednie sekrety:tu oraz tu